Nieuwsgierig naar de inhoud? Download de preview met het voorwoord, de inhoudsopgave en hoofdstuk 1 Inleiding.

De ontwikkeling van het kind beschrijft de normale ontwikkeling en de invloeden op de ontwikkeling op een overzichtelijke manier. Dit standaardwerk is in de afgelopen twintig jaar uitgegroeid tot een klassieker op het gebied van de normale ontwikkeling van het kind. Bij herdrukken is steeds gebruik gemaakt van reacties van studenten, docenten en andere gebruikers. In deze 10de herziene editie in een nieuwe vormgeving zijn nieuwe wetenschappelijke inzichten verwerkt, zonder dat dit ten koste gaat van de leesbaarheid.

Het boek beschrijft de verschillende levensfasen van het kind vanaf de prenatale periode tot en met de adolescentie op de verschillende relevante domeinen, zoals biologische, cognitieve en sociaal-emotionele ontwikkeling en mogelijke fasespecifieke problemen. Dit boek is bedoeld voor lezers die dicht bij de dagelijkse praktijk (zullen) staan. Vandaar dat ervoor gekozen is om na de eerste drie meer theoretische hoofdstukken de ontwikkeling van het kind te beschrijven aan de hand van de verschillende leeftijdsfasen.

De ontwikkeling van het kind sluit aan bij de praktijk en is niet alleen als leerboek te gebruiken, maar ook als naslagwerk om vragen over de ontwikkeling te beantwoorden die in de dagelijkse praktijk voorkomen.
Ook ouders kunnen dit boek gebruiken om inzicht te krijgen in achtergronden van de ontwikkeling. Het gebruik van vaktaal is zoveel mogelijk vermeden. Daardoor is de inhoud begrijpelijk, ook voor lezers die relatief onbekend zijn met de wetenschappelijke inzichten op het gebied van de kinderontwikkeling. Kortom, een praktisch handboek voor iedereen die geïnteresseerd is in de algehele ontwikkeling van kinderen.

Woord vooraf
Hoofdstuk 1 Inleiding
Principes en definitie
Geschiedenis van de voorwetenschappelijke belangstelling voor de kinderontwikkeling
Kinderontwikkeling als onderwerp van wetenschappelijk onderzoek
Belangstelling voor de afwijkende ontwikkeling

Hoofdstuk 2 Ontwikkelingstheorieën
Inleiding
De cognitieve ontwikkeling: de theorie van Piaget
Cognitieve ontwikkelingsstadia
De sensomotorische periode (0-2 jaar)
De pre-operationele (2 tot 7 jaar) en concreet-operationele (7 tot 11 jaar) periode
De formeel-operationele periode (11 jaar en ouder)
Objectpermanentie
Kritiek op Piaget
De socioculturele theorie van Vygotsky
De informatieverwerkingstheorie
De psychoanalytische theorie van Freud
Stadia in de persoonlijkheidsontwikkeling volgens Freud
Afweermechanismen
Het oedipuscomplex
Kritiek op Freud

Hoofdstuk 3 Invloeden op de ontwikkeling
Inleiding
Genotype en fenotype
Erfelijke invloeden
Hoe weet men dat gedrag wordt beïnvloed door erfelijke
factoren?

DNA en de biologische codering van gedrag
Samenspel van erfelijke en omgevingsinvloeden
Gen-omgevingsinteractie
Gen-omgevingscorrelatie
Epigenetische invloeden
Andere biologische omgevingsinvloeden
Andere biologische verklaringsmodellen
Maturatie en de kritieke periode
Hersenontwikkeling
De directe omgeving
Het gezin
Kinderopvang en school
Leeftijdgenoten
De buurt
Sociaaleconomische factoren
De culturele context
Stressvolle levensgebeurtenissen

Hoofdstuk 4 Zwangerschap en geboorte
Inleiding
Prenatale ontwikkeling
Omgevingsinvloeden tijdens de zwangerschap
Sociaaleconomische factoren
Voeding
Ziekte en medicijnen
Leeftijd van de ouders
Gedrag van de moeder
Aangeboren afwijkingen en prenatale diagnostiek
Psychologische factoren en de zwangerschap
Geboorte
Geboortecomplicaties
Prematuriteit

Hoofdstuk 5 Eerste levensjaar
Inleiding
Biologische ontwikkeling
De organisatie van het gedrag van de baby: ‘states‘
Slapen
Huilen
Motorische ontwikkeling
Reflexen
Motorische mijlpalen
Zintuiglijke ontwikkeling
Horen
Zien
Ruiken en proeven
Tast
Perceptie
Cognitieve ontwikkeling
Taalontwikkeling: algemene aspecten
Taalontwikkeling in het eerste jaar
Emotionele en sociale ontwikkeling
Wederkerigheid
De glimlach
Angst voor vreemden en separatieangst
Gehechtheid
De ontwikkeling van gehechtheid
Een of meerdere gehechtheidsrelaties
Wat is nodig voor een gehechtheidsrelatie?
Verschillen in gehechtheidsrelaties
Determinanten van gehechtheid
Determinanten van responsiviteit
Gehechtheid en latere ontwikkeling
Effecten van tekorten aan responsiviteit
Temperament
Problemen kenmerkend voor het eerste levensjaar

Hoofdstuk 6 Peutertijd
Inleiding
Cognitieve ontwikkeling
De taalontwikkeling
De bouwstenen van taal
Het leren van woorden
Het leren van grammaticale regels
Het leren van zinnen
Invloeden op de taalontwikkeling
Biologische ontwikkeling
De ontwikkeling van de motoriek
De zindelijkheidsontwikkeling
Emotionele en sociale ontwikkeling
Inleiding
Ontwikkeling van emoties en zelfcontrole van emoties
Autonomie
Zelf en de ander
Relatie met anderen
De rol van de ouders
Het transactionele model
Problemen kenmerkend voor de peutertijd

Hoofdstuk 7 Kleutertijd
Inleiding
Cognitieve ontwikkeling
De taalontwikkeling
De pre-operationele periode
Geheugen
Aandacht
Sociale cognitie
Emotionele en sociale ontwikkeling
Autonomie en zelfcontrole
Zelfbeschrijving en zelfbeeld
Genderidentiteit
De ontwikkeling van spel
De ontwikkeling van emoties
De ontwikkeling van angst
De ontwikkeling van agressie
Prosociaal gedrag
Problemen kenmerkend voor de kleutertijd

Hoofdstuk 8 Schoolleeftijd
Inleiding
Cognitieve ontwikkeling
De concreet-operationele periode
Geheugen en kennis
Aandacht
De school en het leren
Leren
Algemene leervoorwaarden
Schoolse vaardigheden: lezen, schrijven en rekenen
De school
Intelligentie en intelligentietests
Wat is intelligentie?
Intelligentietests
Stabiliteit en voorspellende waarde van IQ
Invloeden op IQ
Het Flynn-effect
Emotionele en sociale ontwikkeling
Zelfbeschrijving en zelfbeeld
Executieve functies
Morele ontwikkeling
Gewetensontwikkeling
Het gezin
Manieren van opvoeden
Het autoritaire patroon
Het toegeeflijke (permissieve) patroon
Het verwaarlozende patroon
Het structurerend-reciproke patroon
Agressiebevorderende gezinnen
Broertjes en zusjes
Huwelijksconflicten en echtscheiding
Vriendjes en vriendinnetjes
Problemen kenmerkend voor de schoolleeftijd

Hoofdstuk 9 Adolescentie
Inleiding
Biologische ontwikkeling
Lichamelijke veranderingen
De ontwikkeling van seksueel gedrag
Homoseksualiteit
Psychologische aspecten van de menstruatie
Verschillen in aanvang van puberteit en in snelheid van
lichamelijke ontwikkeling
Cognitieve ontwikkeling
Sociale cognitie en morele ontwikkeling
Het zelfbeeld
Emotionele en sociale ontwikkeling
Identiteitsontwikkeling
Relaties met leeftijdgenoten
Relatie met ouders
Problemen kenmerkend voor de adolescentie

Register
Literatuur