Toekomstonderzoek voor organisaties
Handboek met methoden en technieken
Beschrijving
De toekomst is misschien wel belangrijker dan onze geschiedenis. Of je nu student bent, ambtenaar op een ministerie of in een kleine gemeente, een technostarter, innovatiemanager bij een groot bedrijf, de toekomst is een uiterst belangrijk speelveld.
Dit handboek helpt organisaties toekomstonderzoek te doen en toe te passen in een besluitvormingsproces. Ook kunnen ze met dit boek beoordelen of uitbesteed toekomstonderzoek een goede kwaliteit heeft en nuttig is om te gebruiken.
Deel 1 van dit boek beschrijft zeven methoden voor toekomstonderzoek. Deel 2 beschrijft negen hulptechnieken om deze methoden succesvol toe te passen.
De complete gereedschapskist voor waardevol toekomstonderzoek!
Methoden
1. Delphi-methode
2. Trendanalyse
3. Scenariomethode
4. Technology forecasting
5. Technology assessment
6. Backcasting
7. Roadmapping
Technieken
1. Interview
2. Workshop
3. Meta-analyse
4. Versnellingsmethode
5. Creativiteit
6. Oefeningen voor creativiteit
7. Stakeholderanalyse
8. Causale diagrammen
9. Visualisatie
Patrick van der Duin is universitair docent aan de TU Delft en richt zich op toekomstonderzoek en innovatiemanagement. In 2006 promoveerde hij bij de TU Delft, faculteit Techniek, Bestuur en Management, op een onderzoek naar hoe bedrijven toekomstonderzoek gebruiken in innovatieprocessen.
Inhoud
1 Inleiding
Patrick van der Duin
1.1 Het benaderen van de toekomst
1.2 Methoden van toekomstonderzoek
1.3 Terminologie
1.4 Structuur van de hoofdstukken
1.5 Hulptechnieken
1.6 Literatuur
Deel I Methoden
2 De Delphi-methode
Erik van de Linde
2.1 Inleiding
2.2 Historische schets
2.3 Beschrijving methode
2.4 Stappenplan
2.5 Tot slot
2.6 Literatuur
3 Trendanalyse
Patrick van der Duin
3.1 Inleiding
3.2 Historische schets
3.3 Beschrijving methode
3.4 Stappenplan
3.5 Tot slot
3.6 Literatuur
4 De scenariomethode
Jan Nekkers
4.1 Inleiding
4.2 Historische schets
4.3 Beschrijving methode
4.4 Stappenplan
4.5 Tot slot
4.6 Literatuur
5 Kwantitatieve trendextrapolatie (technology forecasting)
Scott W. Cunningham en Jan H. Kwakkel
5.1 Inleiding
5.2 Historische schets
5.3 Beschrijving methode
5.4 Stappenplan
5.5 Tot slot
5.6 Literatuur
6 Technology assessment
Karel Mulder
6.1 Inleiding
6.2 Historische schets
6.3 Beschrijving methode
6.4 Stappenplan
6.5 Tot slot
6.6 Literatuur
7 Backcasting
Jaco Quist
7.1 Inleiding
7.2 Historische schets
7.3 Beschrijving methode
7.4 Stappenplan
7.5 Tot slot
7.6 Literatuur
8 Roadmapping
Ben Römgens
8.1 Inleiding
8.2 Historische schets
8.3 Beschrijving methode
8.4 Stappenplan
8.5 Tot slot
8.6 Literatuur
Deel II Hulptechnieken
9 Interviewen
Johan den Hartog
9.1 Inleiding
9.2 Het interview
9.3 Tot slot
9.4 Literatuur
10 Workshop
Henk-Jan van Alphen
10.1 Wat is een workshop?
10.2 Waarom een workshop?
10.3 Wat zijn de succesfactoren?
10.4 Hoe organiseer je een goede workshop?
10.5 Workshops en toekomstonderzoek
10.6 Conclusie
10.7 Literatuur
11 De toekomst gerecycled: een meta-analyse voor toekomstonderzoek
Susan van ’t Klooster en Patrick van der Duin
11.1 Inleiding
11.2 Zeven stappen voor succesvol hergebruik van toekomstonderzoek
12 De versnellingsmethode
Bram Castelein
12.1 Inleiding
12.2 De versnellingsmethode
12.3 De rol van de procesbegeleider en andere succesfactoren
12.4 Voorbeelden van GSS
12.5 De versnellingsmethode in praktijk
12.6 Tot slot
13 Toekomstonderzoek en creativiteit
René Hartman
13.1 Inleiding
13.2 Creatief denken
13.3 Vijf vaardigheden
13.4 Creatief proces
13.5 Methodiek voor toekomstplannen van bedrijven
13.6 Literatuur
14 Creativiteit bij toekomstonderzoek
Zeven oefeningen
Saskia Bol
14.1 Inleiding
14.2 Wat is creativiteit?
14.3 Creativiteit bij toekomstonderzoek
14.4 Oefeningen
14.5 Literatuur
15 Stakeholderanalyse
Eefje Cuppen
15.1 Inleiding
15.2 Stappen in een stakeholderanalyse
15.3 Tot slot
15.4 Literatuur
16 Causale diagrammen
Kim van Oorschot
16.1 Inleiding
16.2 Een causaal diagram maken
16.3 Toekomstig gedrag voorspellen
16.4 Op zoek naar een oplossing
17 Visualisatie: beleefbare toekomsten
Nik Baerten
17.1 Toekomstverkenning als proces
17.2 Aandachtspunten en keuzes
17.3 Doelstelling
17.4 Doelgroep: verkenners versus buitenstaanders
17.5 Uitvoering: cocreatie met leken vs. creatie door deskundigen
17.6 Detailniveau: hifi vs. lofi
17.7 Praktisch
17.8 De mens centraal
17.9 Slot
17.10 Literatuur
Over de auteurs